wtorek, 14 września 2010

Dwudziestolecie Międzywojenne

Na podstawie tekstu Jerzego Kwiatkowskiego, pod tytułem "Dwudziestolecie Międzywojenne".

Znów trochę nauki dzisiaj. Czyli nie jest tak, że się nie uczę, tylko się uczę.



1) Kim byli malarze ekspresjoniści, którzy potem przemianowali się na formistów? Stanisław Ignacy Witkiewicz, bracia Pronaszkowie, Leon Chwistek. Tytus Czyżewski. Witkacy postanowił oderwać się od tej grupy. Programy dla grupy tworzył Leon Chwistek( on tworzył programy artystyczne nie tylko dla ekspresjonistów, którzy potem zmienili nazwę na formistów, ale też dla innych nurtów w sztuce). Leon Chwistek miał szerokie uzdolnienia i zajmował się wieloma dziedzinami ( matematyka, logika, malarstwo, literatura, filozofia, krytyka literacka). Napisał tekst pod tytułem „Wielość rzeczywistości w sztuce”. Wymyślił cztery rodzaje rzeczywistości, którym przyporządkował cztery nurty w sztuce: rzeczywistość popularna – prymitywizm, rzeczywistość fizyczna – realizm, rzeczywistość psychologistów –impresjonizm, rzeczywistość wizjonerów – futuryzm. Poglądy Leona Chwistka to: racjonalizm, antymetafizyczność, wariabilizm, ma być zmienność nurtów w sztuce a nie ciągle jeden nurt, sztuka ma być radosna i autoteliczna, prymat formy nad treścią, antyutylitaryzm (sztuka ma nie być użyteczna), liczy się tylko doskonałość formy w sztuce, tworzył programy dla różnych rodzajów sztuk ( literatura, malarstwo, architektura).

2) Jakie były związki między malarzami formistami a poetami futurystami? Tytus Czyżewski tworzył jako futurysta. Leon Chwistek uczestniczył w jednodniówce „Nuż w brzuchu” w roku 1921. Futuryści spotykali się w Gałce Muszkatołowej, która była częścią kawiarni Esplanada w Krakowie i w Klubie Futurystów pod Katarynką.

3) Zdrojowcy pisali manifesty stylem podniosłym patetycznie, Skamandryci tak samo jak inni młodzi twórcy, Chwistek pisał stylem naukowym, futuryści obraźliwie, z wulgaryzmami, wzorowali się na tekstach wojskowych rozkazów i urzędowych obwieszczeniach, styl dosadny, skrótowy. Zarówno Skamandryci, jak i futuryści organizowali publiczne odczyty i spotkania na ulicy. Wieczory poetyckie Skamandrytów były w atmosferze spokoju, tymczasem u futurystów często dochodziło do bijatyk, ich teksty miały charakter wyzywający i prowokacyjny, zdobywali czytelników przy pomocy prowokacyjnych zachowań ( na przykład jeden poeta futurysta woził na taczce innego nagiego poetę futurystę). Karnawalizacja o futurystów. Moralna i estetyczna prowokacja była cechą ich tekstów i spotkań artystycznych.

4) Jakie były postulaty Futurystów?: sztuka ma mieć charakter ludyczny( zabawowy), postulat demokratyzacji sztuki i życia, dobre spojrzenie na nowoczesną cywilizację. Lubili przesadne hiperbole i obrazoburcze paradoksy. Zabawowy charakter wypowiedzi programowych futurystów utrudniał odczytanie ich postulatów odnośnie sztuki. Były dwie grupy futurystyczne. Grupa Krakowska: Tytus Czyżewski i Bruno Jasieński dynamiczna, chcieli tworzyć programy futurystyczne oraz grupa Warszawska: Aleksander Wat, Anatol Stern. Futuryści wzorowali się na futurystach rosyjskich, francuskich, włoskich. Twórczość Tytusa Czyżewskiego współtwórcy formistów( 1917) miała pierwotnie charakter spokojny, dopiero po zetknięciu się z młodymi futurystami jego twórczość przestała mieć charakter spokojny. Strategia skandalu u futurystów.

S22:

5) Jakie były poglądy Tytusa Czyżewskiego? Romantyzm jest przestarzały, symbolizm jest przestarzały, programizm jest zły, dotychczasowa forma w sztuce jest zła, dobrze jest coś zmienić w sztuce, odzyskanie niepodległości było ważne dla Polskie. Twórczość to fizjologiczna funkcja organizmu psychicznego. Rola instynktu w tworzeniu. Forma jest ważna, maszyny są dobre (zachwyt nad rozwojem techniki). Kto dobrze patrzył na ludyczny charakter sztuki? Anatol Stern i Aleksander Wat. Oni byli autorem tekstu „Prymitywiści do narodów świata i do Polski”. Tekst był opublikowany w gazecie futurystycznej o nazwie „Gga”. Cywilizacja i kultura jest zła. Dobra jest prostota, trywialność, ordynarność, wesołość. Koncepcja sztuki ludyczna. Mickiewicz i Słowacki to niezrozumiały bełkot. Jaki jest tytuł tekstu Brunona Jasieńskiego? „Jednodńuwka futurytsuw” (1921). Jakie tam są postulaty? Sztuka romantyczna była dobra w czasach niewoli, po odzyskaniu niepodległości jest potrzeba nowej sztuki. Nie ma potrzeby krytyki literackiej. Sztuka ma nie być na długi okres czasu tylko ma szybko się dezaktualizować. Sztuka psychologiczna, metafizyczna, filozoficzna jest zła. Składnia jest zła ( źle jest przestrzegać reguł składni). Sztuka ma być powszechna, radosna, dytyrambiczna, demokratyczna( dla każdego odbiorcy), musi być odkrywcza, zasada kompozycji doskonałej: minimum materiału przy maksimum osiągniętej dynamiki.

6) O czym był tekst Brunona Jasieńskiego „Futuryzm Polski” ( opublikowany w „Zwrotnicy” w roku 1923)? Futuryzm jako choroba, którą musiało przejść polskie społeczeństwo w zetknięciu z nowoczesnością. Futuryzm Polski był oryginalny i przejściowy.

7) Stefan Żeromski i Karol Irzykowski krytykowali futurystów za to, że nie byli oryginalni, tylko wzorowali się ma wcześniejszych futurystach( Rosja, Włochy, Francja).

8) Futuryści długo nie mieli swoich gazet. Tytus Czyżewski publikował swoje teksty w „Formistach”, których był współredaktorem. Pod koniec 1921 założony gazetę „Nowa Sztuka”. Ukazały się tylko dwa numery. Anatol Stern w gazecie tej głosił poglądy że metafizyczność, sentymentalność i symbolika jest zła, ekspresjonizm jest zły, dadaizm i formizm jest łzy, logika i zdrowy rozsądek jest zły. Powoływał się na filozofa Bergsona. Potem była gazeta „Almanach nowej sztuki” ( inna nazwa „Futuryzm 24”)(1924-25) pod redakcja Stefana Kordiana Gackiego. Tu pisali pisarze w z różnych nurtów, nie tylko futuryści. Na końcu futuryzm stał się spokojniejszy, pisali teksty teoretyczne a nie prowokacyjne jednodniówki.

26:

9) Do grup artystycznych w Dwudziestoleciu Międzywojennym należeli pisarze o różnych poglądach. Jedna grupa skupiała pisarzy o różnych poglądach. Ważne było dla nich nie prezentowanie indywidualnych poglądów, tylko przemawianie w imieniu całej grupy. Zawsze mówili o sobie „my”. Używali zaimka osobowego „my”. w Dwudziestoleciu artysta to współtwórca programu artystycznego( taki wzorzec artysty wtedy obowiązywał). Bardziej zindywidualizowane były manifesty futurystów i ekspresjonistów i formistów. Peiper funkcjonował jako mistrz wokół, którego zbierali się uczniowie ( to inne nie wiem, co, inna sytuacja niż w pozostałych grupach artystycznych). Był jeden twórca, który przez całe życie był wierny swojemu programowi i był jedynym indywidualistą wśród grup artystycznych. Był nim Stanisław Ignacy Witkiewicz.

Dziękuję.



Marcin

Marcin (12:13)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz