poniedziałek, 13 września 2010

Trochę nauki

Dzisiaj trochę nauki do egzaminu z Historii Literatury Polskiej:





Przygotowane na podstawie tekstu Jerzego Kwiatkowskiego pod tytułem „Dwudziestolecie Międzywojenne”

Wprowadzenie:

Co się działo na początku epoki o nazwie Dwudziestolecie Międzywojenne?

s7

1) Polacy myśleli, że istnieje szansa na odzyskanie niepodległości, bo zaborcy przegrali wojnę ( chodzi o Pierwszą Wojnę Światową)

2) Dlaczego Polacy odzyskali niepodległość? Bo była przychylna sytuacja międzynarodowa (Polacy mieli poparcie innych państw), Polacy byli przygotowani pod względem militarnym i nie czekając na traktaty sami wzięli sobie niepodległość. Winkler pisał, że po odzyskaniu niepodległości w Polsce była euforia( radość)

3) Demokratyzacja ( rozluźnienie obyczajów, wzrost roli kobiet, upadek myślenia charakterystycznego dla monarchii, odżyły ruchy rewolucyjne), postęp cywilizacyjny i kulturowy, rozwój techniki ( wojna spowodowała zastów cywilizacyjna a zaraz po wojnie nastąpił szybki rozwój)

S8

1) Jakie teorie naukowe wpłynęły na myślenie ludzi zaraz po Pierwszej Wojnie Światowej? Teoria Względności Alberta Einsteina i Psychoanaliza Zygmunta Freuda.

S9

I Programy Literackie:

1) W pierwszej połowie Dwudziestolecie Międzywojennego powstało dużo manifestów. Autorami byli w szczególności poecie i dramaturdzy. Manifest urósł do rangi nowego gatunku. Było ich bardzo dużo. Powstawały grupy artystów, które tworzyły własne programy artystyczne i umieszczały je w manifestach. W manifestach była widoczna świadomość przełomu( że dzieje się coś nowego). Dwudziestolecie, to epoka w której powstawało najwięcej manifestów. Miały one zróżnicowaną formę wyrazu (ulotki, inne).

2) Twórcy manifestów dwudziestolecia byli młodzi ( pisarze wchodzący w życie literackie). Najwięcej manifestów powstało w latach 1918-1927. Wcześniejszy ważny manifest to odczyt Stanisława Żeromskiego w Zakopanem pod tytułem „Literatura a Życie Polskie” ( postulat wyzwolenia literatury z tematyki społecznej, pisał tak jakby przeczuwał odzyskanie niepodległości, chociaż jeszcze nic nie wskazywało na to)

S10

3) Odczyt Żeromskiego pod tytułem „Literatura a życie polskiej” krytykował polonocentryzm literatury, postulował literaturę wolną od tematyki społecznej skupiającą się na zagadnieniach wyłącznie artystycznych, krytykował dydaktyzm. Mówił, że literatura zastępowała podczas rozbiorów instytucje życia społecznego i nie zajmowała się tym co artystyczne ( został skrytykowany przez Przybyszewskiego, który mówił, że jednak literatura zajmowała się tym co artystyczne w Młodej Polsce). Jedni go krytykowali, innym podobał się odczyt Stefana Żeromskiego w Zakopanem.

4) Dwa teksty literackie były manifestami, które postulowały zerwanie z zaangażowaniem społecznym sztuki: Lechoń „Herostrates”(„Karmazynowy Poemat”) „A wiosnę niechaj wiosnę nie Polskę zobaczę”. Antoni Słonimski „Czarna Wiosna” „ Ojczyzna moja wolna, wolna więc zrzucam z ramion płaszcz Konrada”. Oba teksty są w innych częściach patriotyczne i zaangażowane społecznie.

s12-13

1) Charakterystyka grupy o nazwie Skamander: Lechoń i Słonimski byli członkami Skamandra. Mało wydawali manifestów literackich. To grupa najlepiej zapamiętana w historii literatury polskiej. Co się przyczyniło do świetności Skamandra? Pisma związane ze Skamandrem to: „Pro arte”, „ Pro arte et studio”, „Skamander” Wiadomości Literackie”. Odczyty testów w kawiarni ( „Pod Picadorem”). Mieczysław Grydzewski jako redaktor naczelny dwóch głównych gazet Skamandra. Współpraca z „Cyrulikiem Warszawskim”, którego redaktorem był przez jakiś czas Lechoń

2) Jedyna wypowiedź o charakterze manifestu była w pierwszym numerze „Skamandra”. Postulat realizmu, prezensizmu( tematyka współczesna), postulat braku manifestów, postulat dobrego pisania. Skamandryci wierzyli we własną siłę i to, że zwyciężą bez manifestów. Krytykował Skamandrytów za brak manifestów Karol Irzykowski, który uważał, że prawdziwa grupa poetycka musi mieć swój manifest. Immanentny program Skamandrytów to populizm, witalizm i antymłodopolskość.

3) Jakie były cechy grupy „Zdrój”? Współpracowali z nią pisarze z grupy Bunt. Czasem nawiązywali do niemieckiego ekspresjonizmu. Główne wypowiedzi programowe, były dalekie od ekspresjonizmu i nawiązywały do romantyzmu w najbardziej uduchowionym okresie. Przeciwstawiali się myśleniu Skamandrytów. Pisali dużo manifestów. Głównym patronem ekspresjonistów związanych z pismem „Zdrój” był Juliusz Słowacki. Lubili jego ewolucjonizm mistyczny. Przeciwstawili sztukę materii, czyli Impresjonizm, sztuce ducha, czyli Ekspresjonizmowi (inne rozumienie ekspresjonizmu chyba). Postulowali odnowienie duchowe po Pierwszej Wojnie Światowej. Bali się zepsucia powojennego.

4) Przybyszewski napisał takie teksty jak: „Genezis z Ducha”; „Ekspresjonizm”; ”Powrotne fala” „Słowacki”. Głównymi twórcami manifestów w grupie ekspresjonistów związanych ze „Zdrojem” byli Jerzy Hulewicz i Stanisław Przybyszewski, Jan Stur.

5) Jak jest ewolucja myślenia Przybyszewskiego? Od modernizmu do romantyzmu. Od Psychologizmu i immoralizmu ku mistycyzmowi. Zgadzał się z ewolucjonizmem mistycznym Słowackiego.

6) Jakie były poglądy Jerzego Hulewicza? Gnostycyzm( nawiązywał do „Wielkich wtajemniczonych” Edouarda Schurego, religia wschodu( metempsychoza, teozofia, okultyzm). Tytuł jego dzieła to „Ego eimi”(komentarz od ewangelii Jana). Lubił Mistyczny ewolucjonizm Słowackiego. Co to jest ewolucjonizm mistyczny? Myślenie, że człowiek ciągle się rozwija i doskonali i dąży do stanu doskonałego (idealnego). Doskonalenie człowieka odbywa się poprzez ciągłą walkę z materią, z formą, z tradycją . Ewolucjonizm mistyczny przeciwstawia się myśleniu propagowanemu przez katolicyzm. Był bardziej filozofem i twórcą systemu religijnego, niż człowiekiem tworzącym postulaty odnośnie literatury.

7) Jan Stur: był bardziej krytykiem literackim niż twórcą sytemu religijnego. Zaczął pisać w „Gazecie Wieczornej” we Lwowie. Pisał manifesty dla Zdrojowców. Za brak głębi krytykował Skamandrytów. Sztuka ma charakter duchowy. Źle jest uważać, ze artysta to jest nadczłowiek. Artysta to zwyczajny człowiek. Mówił, że prawda jest ważniejsza niż piękno estetyczne. Piękno jako harmonia kształtu, z tym co w kształcie chciało się wyrazić. Porównywał ekspresjonizm do innych nurtów. Był głównym twórcą programów dla zdrojowców. Był młodszym zdrojowcem. Zmarł w roku 1923. W roku 1921 opublikował „Na Przełomie” ( zbiór tekstów krytycznych)

8) Grupa Zdrój wpłynęła na grupę Czartaka. Najlepsi ekspresjoniści nie należeli do grupy Zdrój. Epoka ducha nie nadeszła. Grupa Zdrój przeciwstawiała się myśleniu innych grup z tego okresu. „Płynęli pod prąd”, żeby pomóc człowiekowi zagubionemu w cywilizacji XX wieku.

Dziękuję.



Marcin

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz