piątek, 17 września 2010

Stanisław Ignacy Witkiewicz

1)Stanisław Ignacy Witkiewicz pisał dużo tekstów teoretycznych. Jego teksty były publikowane w czterech tomach. Są to rozprawy filozoficzne i estetyczne. Najważniejszy tekst u niego to „Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia”. Tekst został opublikowany w roku 1935. Był tworzony w roku 1917. Tytuły tekstów Witkiewicza to „Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia”(1919), „Szkice estetyczne”(1922), „Teatr”(1923). Witkiewicz uważał , że odzyskanie niepodległości było ważnym wydarzeniem. Sztuka nie powinna być zaangażowana, tylko autoteliczna. Chciał stworzyć nowy system filozoficzny. System filozoficzny Stanisława Ignacego Witkiewicza nazywał się Monadyzmem Biologicznym. Ważne u niego był przeciwstawienie jedności z wielością. Oprócz tego przeciwstawienia pojawiają się u Witkacego inne przeciwstawienia pojęciowe: skończoność, nieskończoność; stałość, zmienność. Witkacy łączył myślenie metafizyczne, czyli takie, które każdy byt rozważa jako coś indywidualnego (pojedynczą, niezależną monadę) z myśleniem pozytywistycznym, które kładzie nacisk na życie społeczne( zbiorowe). Każde pojedyncze istnienie jest zarazem autonomiczną monadą i częścią większej całości. Jeśli spojrzeć na pojedyncze istnienie ( jakiś byt) od wewnątrz, to widać je jako coś indywidualnego, niezależną monadę. Jeśli patrzy się na pojedyncze istnienie od zewnątrz, to ukazuje się ono jako część większej całości. Sprzeczność między indywidualnością jednostki a dążeniami zbiorowości jest widoczna w twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza. Każda istnienie poszczególne na przykład jednostka ludzka jest autonomiczną monadą, ale też zbiorem mniejszych części. Nie ma według Witkiewicza jedności istnienia, tylko istnieje jedna Formuła Istnienia (cokolwiek to znaczy). Istnienie według Witkiewicza sprzeczność w samym istnieniu, bo ma ono charakter zarazem indywidualny i zbiorowy. Sprzeczność między dążeniami jednostki a dążeniami zbiorowości. Istnieją niejasności w systemie filozoficznym Stanisława Ignacego Witkiewicza. Ważne dla myślenia Stanisława Ignacego Witkiewicza były takie pojęcie jak: przeżycie metafizyczne, czysta forma, Tajemnica istnienia. Świat jest pełen sprzeczności i paradoksów ( Tajemnica istnienia). Przeżycie metafizyczne to doświadczenie konfliktu między jednością a wielością. Dzieło sztuki ma za zadanie wzbudzić w odbiorcy przeżycie metafizyczne. Odbiorca dzieła sztuki ma doświadczyć konfliktu miedzy jednością a wielością. Istnienie ma w sobie tragizm. Tragizm istnienia wynika ze sprzeczności tego co jednostkowe i zbiorowości.

2) Dobrze jest gdy dzieło sztuki wywołuje w odbiorcy przeżycie metaliczny przy pomocy zabiegów czysto formalnych( teoria czystej formy) a nie przy pomocy odpowiedniej treści. Dwa rozumienia piękna: piękno artystyczne i „życiowe”. Artystyczne polega na wzbudzaniu przeżycia metafizycznego.

3) Nienasycenie formy polega na tym, że odbiorca potrzebuje coraz większych bodźców, aby dojść od przeżycia metafizycznego. W miarę upływu czasu odbiorca sztuki staje się mniej wrażliwy i artysta musi używać większej ilości środków wyrazu artystycznego, aby dzieło sztuki oddziaływało na odbiorcę . Witkacy uważał, że ludzie stają się coraz mniej wrażliwi. Bał się nowoczesnej cywilizacji. Uważał, że nowoczesna cywilizacja dąży do zniszczenia w człowieku tego co indywidualne. Witkacy uważał, że nowoczesność doprowadzi do zniknięcia przeżyć metafizycznych. Cywilizacja nowoczesna przekształci człowieka w dobrze działający mechanizm w maszynie społeczeństwa. Zbiorowość wygra z tym co indywidualne. Sztuka, religia, filozofią znikną.

4) Potrzeba życiowego bezsensu w poezji. Trzy rodzaje wartości poetyckich: dźwiękowo-rytmiczne, pojęciowe i obrazowe.

5) Katastrofizm Witkacego to przekonanie, że indywidualne jednostki znikną, przeżycie metafizyczne zniknie. Zginie sztuka, filozofia i religia. Człowiek stanie się mechanizmem w zbiorowej maszynie społecznej. Nie będzie potrzeby przeżycia metafizycznego, czyli doświadczenia konfliktu między tym co jednostkowe a tym co zbiorowe.



Opierałem się na informacjach z "Dwudziestolecia Międzywojennego" Jerzego Kwiatkowskiego. Jutro chce jechać rowerem do miejscowości Henryków( zobaczymy, czy dojadę). Byłem dzisiaj u promotora i powiedziałem, że nie dam rady bronić pracy magisterskiej we wrześniu, bo obecnie zajmuję się problemami zdrowotnymi. Dotychczas nie udało mi się zaliczyć sześciu przedniotów zaległych, które muszę zaliczyć przed obroną pracy. Dzwoniłem do brata. Brat szuka pracy i mówi, że ciężko znaleźć pracę. Pamiętam, że kilka tekstów Witkiewicza musiałem czytać w ramach zajęć prowadzonych w Isntytucie Filologii Polskiej. "Dyskurs poprzez formę Witkacy, Gombrowicz, Różewicz, Mrożek" - tak to się nazywało. "Wariat i zakonnica", "Szewcy", " Kurka wodna", "Matka". Co wtedy czytałem Witkacego?

Dziękuję



Marcin

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz